#17 Een lied voor Goede Vrijdag


02-04-2021

Het lied ‘Nu valt de nacht’, NLB 590, wordt vaak gezongen als slotlied aan het einde van de dienst op Goede Vrijdag. In vijf strofen, met een korte en gedrongen tekst, wordt de gebeurtenis van Goede Vrijdag beschreven vanuit het perspectief van de gemeente. Door dit lied lijkt het eigenlijk wel of we daadwerkelijk op Golgotha aanwezig waren en hebben aanschouwd wat er is gebeurd en zingen we dit lied bij de graflegging van Christus.

De dichters Ad den Besten (1923-2015) en Jan Wit (1914-1980), twee belangrijke dichters die mede het Liedboek voor de kerken 1973 hebben samengesteld schreven samen de tekst van dit lied. In strofe één wordt in de eerste regel de laatste woorden van Jezus geciteerd ‘Het is volbracht’ wat we kunnen vinden in Johannes 19: 30 maar ook de regel in strofe één is een verwijzing naar één van de uitspraken die Jezus doet wanneer Hij gekruisigd is. ‘In Gods hand gegeven’ is eigenlijk een vertaling van Lucas 23: 46. Jezus citeert daar een vers uit Psalm 31 ‘In uw hand beveel ik mijn geest’, vers 6. Dus naast Psalm 22 is ook Psalm 31 waaruit Jezus citeert. Met het woordje ‘Nu’ in regel één wordt bedoeld dat de gebeurtenis die plaatsvond niet lang geleden is gebeurd maar juist in ons midden, vandaag de dag. 

De melodie van dit lied, zoals wij deze nu kennen, is bijzonder oud en is afkomstig uit 1641. Overigens is de versie uit 1641 een protestantse versie wat betekend dat er nog een oudere vorm van dit lied aanwezig is welke uit 1628 vandaan komt en we ook wel de Katholieke versie kunnen noemen. Hoe dan ook, een oud lied is het zeker. In Duitsland is de titel van dit lied bekend onder: 'O Traurigkeit, o Herzeleid’.

Veel componisten hebben prachtige composities geschreven over de in Duitsland bekend tekst. 

Van de Tsjechische componist Samuel Capricornus (1628-1665) is een compositie van dit lied voor twee sopranen een aantal violen en orgel overgebleven. De melodie is voor ons niet meer te herkennen maar de Duitse tekst zeer zeker wel.
Ook is er een romantische orgelbewerking van dit lied van de componist Johannes Brahms (1833-1897). Brahms die bij ons bekend is van o.a. de orkest symfonieën en pianocomposities schreef aan het eind van zijn leven ook wat orgelcomposities. Deze compositie is echter heeft Brahms al veel eerder in zijn leven geschreven en het vermoeden gaat uit dat het is geschreven in 1856. De compositie begint met een adagio 12/8 beweging waarin de melodie uitkomend in de sopraan ligt. Na dit koraalvoorspel volgt er een fuga waarin de melodie uitkomend in de bas ligt
Een compositie van een hele andere categorie is de orgelbewerking van de Roemeense componist en organist Michael Radulescu (1943). In deze compositie is de wrangheid en de donkerte van het kruisigen en sterven van Christus duidelijk te horen.
Verder gebruikte Carl Heinrich Graun (1704-1759) de koraalmelodie in zijn passie-oratorium ‘Der Tod Jesu’ en Franz Liszt (1811-1886) in zijn ‘Via Crucis’.

Bas Koster

Luistervoorbeelden

NLB 590 ‘Nu valt de nacht’ 
https://www.youtube.com/watch?v=Nq2AGxmYMy0 

‘O Traurigkeit, o Herzeleid’ van Samuel Capricornus (1628-1665)
https://www.youtube.com/watch?v=xHMWuR0k-g0 

Choralvorspiel und Fuge über ‘O Traurigkeit, o Herzeleid’ van Johannes Brahms (1833-1897)
https://www.youtube.com/watch?v=f1x3LuPpGmQ 

‘O Traurigkeit, o Herzeleid’ van Michael Radulescu (1943)
https://www.youtube.com/watch?v=nJSUH9Zb1SQ 


Gebruikte bronnen: 
- liedboekcompendium.nl 
Meer informatie over dit lied is te vinden op liedboekcompendium.nl 


Deel deze pagina op:
Facebook Twitter Linkedin
"Het vraagt meer moed om te lijden dan om te handelen, meer moed om te vergeten dan om in gedachten te houden. En het is misschien het wonderlijkste aan God, dat Hij de zonden van de mensen kan vergeten."
Søren Kierkegaard, Dagboek III A 101

Agenda

Maaltijd in De Walvis

Zo 14 april, 18u (inloop 17.30 uur)
Ontmoetingscentrum De Walvis

» bekijk de hele agenda

Uitgelicht

Christelijke meditatie

Elke vierde woensdag van de maand is er een begeleide christelijke meditatie in de Westerkerk. We beginnen de avonden met een aandachtsoefening. Aansluitend wordt er per keer een vorm van christelijke meditatie beoefend. Iedereen is welkom, van binnen en van buiten de kerk.

Westerkerk • Eerste E.J. Potgieterstraat 37 • 2802 LD • Gouda • 0182-52 15 18 • facebook.com/westerkerkgouda

© 2015 - 2024 Westerkerk Gouda | disclaimer | privacyverklaring | colofon